Hạ đường huyết

Hạ đường huyết khi:

- Trẻ >24h tuổi: đường máu <40 mg/dl (<2,2 mmol/l).

- Trẻ <24h tuổi: đường máu < 30 mg/dl (đủ tháng), < 20 mg/dl (thiếu tháng).

Biến chứng nguy hiểm của hạ đường huyết kéo dài là tổn thương não có thể không hồi phục.

I. CHẨN ĐOÁN

1. Công việc chẩn đoán

a. Hỏi bệnh

Yếu tố nguy cơ:

- Suy dinh dưỡng

- Sơ sinh nhẹ cân, ngạt, hạ thân nhiệt

- Nhịn ăn, đói

- Bệnh lý bẩm sinh chuyển hóa

- Hội chứng Beckwith -Weidemann

- U tụy tạng insuline

- Suy thượng thận cấp

- Bệnh nặng: nhiễm khuẩn huyết, sốt rét nặng

Tiền căn tiểu đường đang điều trị
Chấn thương, tiếp xúc độc chất (để chẩn đoán phân biệt).

b. Khám lâm sàng

Dấu hiệu sính tồn:

- Nhức đầu, hoa mắt, vã mồ hôi, mệt lả, run tay

- Cảm giác đói bụng

- Tay chân lạnh, mạch nhanh

- Rối loạn tri giác, lừ đừ

- Giảm trương lực cơ

- Trường hợp nặng: hôn mê, co giật, ngừng thở

- Loại trừ nguyên nhân chấn thương, ngộ độc, viêm não màng não, xuất huyết màng não.

c. Cận lâm sàng

Dextrostix
Đường huyết
Nồng độ insuline máu (hạ đường huyết kéo dài nghi u tụy).
Nồng đọ cortison máu (nghi suy thượng thận cấp)
Xét nghiệm để chẩn đoán phân biệt khi cần: công thức máu, siêu âm xuyên thóp.

2. Chẩn đoán xác định

Có yếu tố nguy cơ
Lâm sàng:

- Sơ sinh: bỏ bú, khóc yếu, cơn ngừng thở, giảm trương lực cơ, hôn mê, co giật

- Trẻ em: lừ đừ, vã mồ hôi, tay chân lạnh, hôn mê, co giật.

Đường huyết (Dextrostix) < 40 mg/dl (<2,2 mmlo/l).

3. Chẩn đoán phân biệt

Ngộ độc thuốc ngủ, an thần, morphin
Viêm não màng não
Xuất huyết não màng não

II.ĐIỀU TRỊ

1. Nguyên tắc điều trị

Truyền đường ưu trương.
Giữ đường huyết ở mức 4-8 mmol/l.
Điều trị sớm ngay khi có kết quả Dextrostix hoặc nghi ngờ hạ đường huyết.
Sớm chuyển sang bú đường qua đường miệng.

2. Điều trị

Mục tiêu truyền đường ưu trương, giữ đường huyết mức 4-8 mmol/l.

Hạ đường huyết nhẹ, trẻ còn tỉnh

- Cho uống sữa

- Uống nước đường: 4 muỗng cà phê đường (20 g) pha trong 200 ml nước chín.

Điều trị hôn mệ hạ đường huyết

- Sơ sinh: Dextrose 10% liều 2 ml/kg (TMC) trong 2-3 phút, sau đó duy trì 3-5 ml/kg/h (6-8 mg/kg/phút). Không dùng Dextrose 30-50% vì làm tăng Osmol máu, gây xuất huyết não.

- Trẻ em: Dextrose 30% liều 2 ml/kg (TMC), sau đó duy trì Dextrose 10% 3-5 ml/kg/h (6-8 mg/kg/phút).

- Trong trường hợp không thể thiết lập đường truyền, có thể tạm thời cho Glucagon 0,003 mg/kg (TB) nếu có, tối đa 1 mg. Do Glucagon chỉ có tác dụng nâng đường huyết tạm thời nên tất cả mọi trường hợp phải được truyền tĩnh mạch đường ưu trương sau đó.

3. Điều trị về sau

Thường trẻ nhanh chóng tỉnh lại sau khi TMC dung dịch đường ưu trương, tuy nhiên nếu hạ đường huyết nặng và kéo dài, trẻ sẽ chưa tỉnh lại ngay.
Khi trẻ tỉnh táo kèm mức đường huyết > 45 mg/dl (2,5 mmol/l), cần xét nghiệm ít nhất 2 lần, đổi sang đường miệng cho ăn hoặc bú sữa.
Theo dõi:

- Dấu hiệu sinh tồn

- Tri giác

- Dextrosestix sau 30 phút tiêm tĩnh mạch Dextrose, sau đó kiểm tra mỗi 1-2 giờ đến khi trẻ tỉnh táo và đường huyết > 5 mmol/l, sau đó mỗi 4-6 giờ.

- Đường huyết sinh hóa.